December 11, 2024
FIQAH Muamalat

Saya Jual… Saya Beli…

Apabila membeli-belah di pasar-pasar raya besar, adakah anda perasan bahawa kita jarang-jarang mendengar ucapan cashier, “Saja jual” atau ucapan kita sebagai pembeli, “Saya beli.”

Lafaz ini dinamakan sighah jual beli yang mencakupi ijab dan kabul. Mengikut mazhab al-Syafi’i, ijab dan kabul menjadi salah satu rukun dalam jual beli dan wajib dilafaz secara jelas. Lafaz tersebut menentukan kesahihan jual beli yang berlaku. Walau bagaimanapun, kita tidak perlu risau kerana jual beli kita itu tetap sah. Jual beli yang biasa kita lakukan dalam transaksi harian kebanyakannya tiada lafaz secara lisan. Menurut pendapat dalam mazhab Syafi’i, ijab dan kabul mesti berlafaz secara lisan (al-Sharbini, Mughni al-Muhtaj 6/217).

Namun, beberapa ulama mazhab yang tersohor seperti Imam al-Nawawi telah mentarjihkan pendapat itu dengan mengharuskan jual beli tanpa lafaz ijab kabul. Dalam fiqah, perkara ini dikenali dengan bai’ al-mu’atah atau al-ta’at. Terjemahannya mungkin jual beli unjuk-mengunjuk.

Al-Sharbini menyebut dalam Mughni al- Muhtaj 6/217:

“Dan pengarang (al-Nawawi) dan beberapa yang lain, antaranya al-Mutawalli dan al-Baghawi, mereka memilih terbentuknya akad dengan al-mu’atah dalam semua hal yang dianggap oleh manusia sebagai jual beli. Hal ini kerana tidak sabit pensyaratan lafaz tertentu, maka ia dirujuk kepada huruf seperti semua lafaz-lafaz yang disebutkan.”

Dalam Islam, satu perkara penting yang perlu kita tahu bahawa yang menjadi matlamat jual beli ialah matlamat redha meredhai. Al-taradi, al-rida atau saling redha meredhai adalah elemen penting yang menentukan keharusan jual beli berkenaan. Hukum ini kerana nature sesuatu akad dalam Islam adalah berasaskan kepada matlamat merealisasikan kebaikan, atau dengan kata lain, merealisasikan maqasid.

Justeru, para fuqaha merumuskan satu kaedah fiqah yang berbunyi:

“Apa yang diambil kira dalam akad atau kontrak ialah maqasid (matlamat) dan maksud, bukan lafaz luaran atau binaan huruf.”

Subscribe

Gain access to all our Premium contents.
More than 100+ articles.

Buy Article

Unlock this article and gain permanent access to read it.
Nik Abdul Rahim ialah pensyarah Fiqh Muamalat di Pusat Fiqh Kontemporari dan Pematuhan Syariah, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia. Beliau kerap menjalankan kuliah, penyelidikan dan pembentangan kertas kerja di seminar dan persidangan, di peringkat tempatan dan antarabangsa mengenai bidang Fiqh Muamalat dan Usul Fiqh khususnya yang berkaitan dengan perbankan Islam, insurans Islam (Takaful) dan isu-isu semasa undang-undang transaksi Islam. Beliau kini merupakan ahli Jawatankuasa Perundingan Hukum Syarak, Pejabat Mufti Wilayah Persekutuan. Beliau juga merupakan ahli Pusat Penyelidikan Ekonomi dan Kewangan Islam (EKONIS) atau dahulunya dikenali sebagai Islamic Economics and Finance Research Group. Beliau merupakan salah seorang ahli jawatankuasa Klinik Hukum Syarak dan Guaman Syarie, Pusat Fiqh Kontemporari dan Pematuhan Syariah, dan juga pakar perunding dan penceramah untuk program Pusat Islam UKM dan Unit Latihan UKM berkaitan Undang-undang Islam.
Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?